De achtergrond en ontwikkeling van psytrance

Goa Gil is nog steeds de meest uitgesproken stamvader van wat het meest zou worden algemeen aangeduid als “Goa trance” muziek, wat weer de bron van het latere psytrance. Maar de eer voor het in gang zetten van een stilistische verschuiving in de muzikale speelstijl op de noordelijke stranden van Goa wordt over het algemeen toegekend aan een Frans dj-duo, Fred en Laurent. Zij waren de eersten die gebruik maakten van twee tape-decks om met synthesizer beladen en te “mixen” of sequencen, met als gevolg experimentele elektro-akoestische muziek. Auteur en journalist Erik Davis interviewde Laurent in Goa in 1993, toen hij bereid was de namen bekend te maken van een aantal van de acts die in zijn vroege afspeellijsten voorkomen – ontworpen voor ‘zwaar onder invloed zijnde mensen die overal naartoe zijn gereisd” (Davis 2004: 266-267). Omdat de korte lijst van Laurent regelmatig wordt aangevuld met een aantal van de andere bekende muzikale acts die dateren van vóór de opkomst van dansmuziekvormen, zoals techno en house, is het duidelijk dat het eerste elektronische dansfeest van Goa isoundtracks waren die weinig loyaliteit verschuldigd waren aan een bepaalde generieke vorm. De opkomende muziekstijl was in elkaar geflanst uit wat toen was new wave werd genoemd, maar ook electro (disco), industrial, kraut-rock en synth-pop. Vaak werden de onderdelen met stemmen verwijderd. Men kan het misschien nog het beste identificeren als een assemblage door de nadruk op ritme en vreemde, exotische klankpaletten gecreëerd door synthesizers, een intensief gebruik van effecten en het vertragen, versnellen omhoog en achteruit van analoge bandweergave. Sinds eind jaren zeventig is de Duitse act, Kraftwerk, die produceerde wat zanger en componist Ralf Hütter ‘robotdansmuziek’ noemt, iemand die gebruik maakt van de mogelijkheid van machines voor perfecte herhaling om een “trance” -toestand te creëren. Qua methode is het vergelijkbaar met musique concrete en andere vroege muzikale experimenten, zoals tape loops en analoge synthesizers. Hun vroege werk was duidelijk hét podium voor het technomuziekfenomeen dat in de VS zou opduiken in eind jaren tachtig. Ook wordt vaak Cabaret Voltaire genoemd, een Engels trio dat zich heeft vernoemand naar de Frankfurt-achtervolging van Dada-armaturen. Ze zijn gespecialiseerd in manipulatie opgenomen geluiden op een reel-to-reel recorder. Een andere bekende naam is Front 242, een succesvol Belgisch duo dat de invloedrijke term Electronic Body Music bedacht. Duitse sterke punten in het versmelten van repetitieve rock met elektronica en noise waren duidelijk in bands als Can, Faust, Neu !, Cluster, Harmonia en Tangerine Droom. Nog meer anarcho-experimentele oefeningen in atonaliteit, dissonantie en het absurde werden geleverd door de Engelse “transgressive art” -groep die zich omdraaide industriële muziekvernieuwers, Throbbing Gristle. Ik heb vaak de indruk gekregen dat de “harde”, “industriële”, en vooral de “psychedelische” klanken van deze vroege pioniers weinig gemeen hadden met vroege Detroit Techno en Chicago House, die veel van de anthems voor de ’tweede Summer of Love’ van de Britse ravescene eind jaren tachtig. Voorafgaand aan dat punt hebben verschillende sleutelinformanten echter aangedrongen op veel van het “Acid House” dat werd gespeeld in clubs en magazijnen in Londen vond ook zijn weg naar Goa. De hippie-erfenis in India dicteerde steevast waar de muzikale programmering op strandfeesten de hele nacht aan moest voldoen: de gevarieerde sonische en stilistische verwachtingen die worden opgeroepen door de categorie “psychedelisch”. Hoewel dit kennelijk dergelijke opkomende subgenres als ‘diva house ”, zou je gerust kunnen zeggen dat geruchten over de oorsprong van Goa trance en psytrance uitdagend zijn: experimentele muziek wordt aanzienlijk overschat. Evenzo is er in sommige psychedelische puristische kringen een tendens om de rol van het nieuwe middel dat extase opwekt in de oprichting minder waarde toe te kennen in de psychedelische renaissance van Goa in de late jaren tachtig en vroege jaren negentig. Voor de Goa / psytrance-scènes waarin ik me heb begeven, heeft de inhoud dat wel leek altijd zwaar te passen in de sociale stratificatie van de partij – sommigen waren openlijke pleitbezorgers en beoefenaars, anderen waren er onvermurwbaar tegen de “te gemakkelijke”, “kunstmatige” of “plastic” “clubdrug”. Wat wel duidelijk is, is dat dit extasemiddel in begin jaren tachtig in zekere mate zijn weg naar Engeland had gevonden (Nasmyth 1985), althans gedeeltelijk via het mediterrane eiland Ibiza, bekend om zijn nachtclubs in de open lucht en dj-sets met een gemengd genre, wordt populair door Argentijn Alfredo Fiorillo (Reynolds 1998b: 58). Naar verluidt had het toen legale middel aan populariteit gewonnen door westerse sanyassins, volgelingen van de Indiase goeroe Osho wiens belangrijkste ashram uit de jaren 70 in Poona was, in India (bijv. D’Andrea 2004), een belangrijke bestemming voor veel overwinteraars in Goa. Wat de oorsprong en distributieroutes ook waren, het extasemiddel circuleerde al in Goa ruim voor zijn internationale populariteit als “Adam”, “Extase”, “X” of “E”. Naast de nieuwe bewustzijnsmiddelen is er de ontwikkeling van een een hele reeks aan genres die kunnen worden verzameld onder de noemer ‘elektronische dans muziek ”(EDM). Dit werd in gang gezet door de joint venture uit 1983 van zes grote synthesizerbedrijven om een standaard controleprotocol voor hun producten te creëren, waardoor een voorheen onbereikbare compatibiliteit ontstond tussen elektronische instrumenten van verschillende fabrikanten. De standaard voor instrument besturingsgegevens, genaamd MIDI (musical instrument digital interface), verstrekt een soort kosmopolitische lingua franca die elektronische instrumenten toestaat, zoals synthesizers en drummachines, om te communiceren via een sequencer die is opgenomen. Deze speelden multitrack-partituren af als eenvoudige binaire code die werd meegestuurd door goedkope kabels (bijvoorbeeld Théberge 1997). Zoals MIDI-orkestratie zou kunnen zijn opgeslagen en geëxporteerd, bood het ook een uitwisselingsmedium voor vroege EDM producers, van wie velen geen formeel geschoolde muzikanten of geluid waren ingenieurs. Voorafgaand aan de formalisering van het psytrance en Goa-trance genre en de bijbehorende stilistische stijl conventies en sociale grenzen, veel van de muziek wordt gedupliceerd analoge cassette die tussen reizigers wordt doorgegeven zonder de artiest te identificeren of lied namen. Voor degenen meededen, verbleven zij er het hele jaar door villa’s huren in Goa of te kamperen op de dijken boven de stranden van Vagator en Anjuna en te reizen naar het noorden in het regenseizoen naar de heuvelstations van Kullu en Parvati valleien in Himachal Pradesh. Dit waren de gouden jaren, bijna eenduidig uitgeroepen tot het hoogtepunt van de alternatieve muziek- en drugscultuur in India. Pas in 1985 implementeerde India zijn verdovende middelen en psychotrope middelen Stoffenwet waarin de Dangerous Substances Act van 1930 werd herzien. Dit weerspiegelde de naleving van de internationale conventie, en dat was in alle opzichten ook zo nog vele jaren totdat verscherpte bewaking en grenscontroles begonnen gevoeld te worden. In verslagen van het tijdperk is het echter de fundamentele alternatieve status van de muziek, meer dan de vrijheid om charas op te roken in openbare bussen, dat wordt het meest nostalgisch herinnerd. Deze veel voorkomende bewering over halverwege de jaren tachtig zien vrije muzikale vormen steevast de eerste over het hoofd de aankoop van platen door dj’s en verzamelaars. Maar het hete klimaat van Goa en de ongeschiktheid van stranden voor vinylplaten verzekerde dat veel van wat aankwam was al gekopieerd voor circulatie binnen een complexe cadeau en handelseconomie van dj’s en hun weldoeners, peer trading netwerken en eigenaren van versterkers, luidsprekers en cassettedecks.

Een voorbeeld van de huidige psytrance mix of of een psytrance playlist.

Bezoek ook een psytrance label website of psytrance blog.